Պացիենտների համար
- Covid 19
- Մաշկային հիվանդություններ
- Մարսողական համակարգ
- Սիրտ-անոթային համակարգ
- Թերապիա
- Ոսկրա-մկանային համակարգ
- Քիթ-կոկորդ-ականջաբանություն
- Նյարդային համակարգ
- Ուրոլոգիա
- Գինեկոլոգիա
- Առաջին օգնություն
- Էնդոկրինոլոգիա
- Վիրաբուժություն
- Առողջ ապրելակերպ
- Ախտորոշում
Քրոնիկ հոգնածության համախտանիշ
Հոգնածությունը ֆիզիկական և հուզական ծանրաբեռնվածության հետևանք է: Երբ ստիպված եք ընդունել վիտամիններ, արթնանալուց հետո չեք զգում առույգություն, մեծ հավանականություն կա, որ առկա է քրոնիկ հոգնածության համախտանիշ (ՔՀՀ): Գլխավոր ախտանշաններն են՝ թուլություն, քնի խանգարում, գրգռվածություն, գլխացավ:
ՔՀՀ հիմնականում հանդիպում է մեծ քաղաքների բնակչության մոտ, որոնք հաճախ են առերեսվում սթրեսների հետ, ինչի հետևանքով սկսվում է օրգանիզմի հյուծվածություն: Հաճախ նշանները արտահայտվում են եղանակային երկու սեզոնի միջև, երբ օդի խոնավությունը փոփոխական է, կամ հանկարծ բարձրանում է, կամ` երբ կրճատվում է ցերեկվա տևողությունը:
Օրգանիզմի հյուծվածությունն առաջացնում է անոթների սպազմ, որի հետևանքով ուղեղը զրկվում է թթվածնի անհրաժեշտ պաշարից, խանգարվում է նյութափոխանակությունը, արյան մեջ կուտակվում է կաթնաթթու, արյունն աղտոտվում է:
Այդ ամենը պատճառ են դառնում դիմադրողականության անկման, վարակների, հիվանդությունների նկատմամբ ընկալունակության բարձրացման:
Հիմնական ախտանշաններն են.
• մկաններում թուլություն և ջարդվածության զգացում,
• տրամադրության կտրուկ փոփոխություն,
• տագնապի զգացողություն, ապաթիա,
• քնկոտություն` օրվա ընթացքում,
• հաճախակի մրսածական հիվանդություններ (հարբուխ` առանց բարձր ջերմության),
• քնի խանգարում,
• դեմքի, ստորին և վերին վերջույթների այտուցվածություն,
• տեսողության նվազում,
• ցրտի զգացողություն` նույնիսկ տաք սենյակում,
• սառը ոտքեր,
• հաճախակի գլխացավ և գլխապտույտ,
• մկաններում և հոդերում` արտահայտված տհաճ զգացողություն,
• հիշողության վատացում,
• կրակող ցավեր մեջքի շրջանում և այլ հատվածներում,
• կենտրոնացման թուլացում,
• հուզական անկայունություն (մտային գործունեության վատացում),
• լիբիդոյի նվազում:
Պատճառները
ՔՀՀ-ի պատճառը մինչև վերջ բացահայտված չէ: Այն կապում են նախկինում տարած վարակների, վիրահատությունների, ծանր ծննդաբերությունների հետ:
Հիմնական պատճառը իմունային համակարգի հյուծումն է: Հաճախ արյան մեջ հայտնաբերվում է L-կարնիտինի և ԱԵՖ անբավարարություն:
Նպաստող գործոններ են.
• էկոլոգիական վատ միջավայրը,
• վնասակար աշխատանքը,
• հաճախակի նյարդային լարվածությունը, սթրեսները,
• քնի սխալ կազմակերպումը,
• նստակյաց ապրելակերպը,
• լարված աշխատանքային ռեժիմը,
• հորմոնալ ֆոնի խանգարումը,
• ստամոքս-աղիքային համակարգի խնդիրները,
• որոշ դեղերի երկարատև օգտագործումը:
Ախտորոշումը
Առաջին իսկ ախտանշանների արտահայտման դեպքում պետք է դիմել թերապևտի, ով անհրաժեշտության դեպքում կուղղորդի համապատասխան մասնագետի մոտ (էնդոկրինոլոգ, նյարդաբան, իմունոլոգ):
ՔՀՀ-ի դեպքում ժամանակի ընթացքում դիտվում է ախտանշանների աճ: Կարևորվում է ախտանշանների տևողությունը (կես տարի և ավելի, այլ հիվանդությունների բացակայություն):
Ախտորոշման համար իրականացվում են մի շարք հետազոտություններ.
• արյան ընդհանուր քննություն,
• արյան մեջ վիտամին D-ի, B12-ի, B9-ի, երկաթի որոշում,
• վահանագեղձի հորմոնների որոշում,
• լյարդի քննություն՝ հեպատիտի առկայությունը ժխտելու նպատակով:
Բուժումը
Առաջին հերթին, անհրաժեշտ է ազատվել ֆիզիկական և հուզական լարվածությունից, կարգավորել հանգիստը, գիշերային քունը (7 ժամից ոչ պակաս), ապահովել նաև ցերեկային, 10-20 րոպեով կարճատև քուն, զբոսանք մաքուր օդում:
Պետք է սովորել չդժգոհել ո՛չ սեփական անձից, ո՛չ շրջապատից և իրավիճակներից, խուսափել սթրեսներից, տխրության զգացումից:
Եթե առկա է ՔՀՀ, արգելվում են անառողջ սննդակարգերը: Անհրաժեշտ է առողջ, լիարժեք սննդակարգ (բավարար վիտամիններ, հանքային նյութեր պարունակող սնունդ):
Օգնում են մերսումը, մարզումները: Ամեն օր պետք է մերսել վերջույթների մատները, մեջքը, ցավոտ հատվածները, ինչը կբարելավի արյան հոսքը` գլխուղեղ:
Եթե ախտանշանները արտահայտված են, օրակարգին պետք է ավելացնել բուժական այլ միջոցառումներ՝ ասեղնաբուժություն, ֆիզիոթերապիա, վիտամինային կոմպլեքսների ընդունում և այլն: