Լուրեր
Քրոնիկ տոնզիլիտ. հարցազրույց «Արմենիա» ՀԲԿ ՔԿԱ բաժանմունքի վարիչ Հայկ Ղուլինյանի հետ
Քրոնիկական տոնզիլիտի տարածվածությունը և տոնզիլոգեն բարդությունների զարգացման հավանականությունն այդ ախտաբանությունը դարձնում է շատ ակտուալ պրակտիկ օտոլարինգոլոգիայում: Այն ախտորոշվում է մեծահասակների` 4-10%-ի և երեխաների 12-15%-ի մոտ: Քմային նշիկների տվյալ ախտաբանությունը պրոֆեսիոնալ հետաքրքրություն է առաջացնում ոչ միայն օտոլարինգոլոգների, այլ նաև մանկաբարձների, սրտաբանների, ռևմատոլոգների, ալերգոլոգների և այլ մասնագետների մոտ, քանի որ քրոնիկ տոնզիլիտը նպաստում է մի շարք հիվանդությունների առաջացնմանը կամ ուղեկցում է դրանց:
Քրոնիկ տոնզիլիտը սրացումներով ընթացող քմային նշիկների քրոնիկ բորբոքումն է՝ հաճախակի անգինաների հետևանքով: Առանձին դեպքերում մոտավորապես 3% քրոնիկ տոնզիլիտը հանդիսանում է առաջնային քրոնիկ հիվանդություն, այսինքն՝ առաջանում է առանց նախորդող անգինաների:
Քմային նշիկների դերն օրգանիզմում և նրանց ախտաբանական փոփոխությունները
Քմային նշիկները՝ ըմպանային օղակի մյուս լիմֆոիդ գոյացումների հետ միասին, պաշտպանում են օրգանիզմը սննդի, ջրի և օդի հետ թափանցող ախտածին միկրոբներից:
Հիվանդության ժամանակ նշիկները վարակի տարածման պատնեշ լինելուց վերածվում են մեծաքանակ ախտածին միկրոբներ և նրանց կենսագործունեության արգասիքներ պարունակող պահեստարանի:
Քրոնիկ տոնզիլիտով հիվանդի նշիկների լակունաներում հիմնականում հայտնաբերվում են ստաֆիլոկոկեր կամ ստրեպտոկոկեր:
Զարգացման պատճառաբանության մեջ մեծ դեր է խաղում A խմբի B-հեմոլիտիկ ստրեպտոկոկը, որի սպիտակուցը շատ նման է սրտի շարակցական հյուսվածքի սպիտակուցին, այդ պատճառով իմունային համակարգը կարող է ագրեսիա ցուցաբերել ո՛չ միայն ստրեպտոկոկի, այլ նաև սեփական օրգանների նկատմամբ՝ առաջացնելով միոկարդիտ: Նույն մեխանիզմն է գործում նաև հոդերի աճառների և երիկամների ախտահարման ժամանակ:
Քրոնիկ տոնզիլիտի առաջացմանը նպաստող գործոնները և ախտորոշումը
Քրոնիկ տոնզիլիտի առաջացմանը նպաստում է քթային շնչառության դժվարացումը (քթի միջնապատի թեքում, քրոնիկ ռինիտ, ադենոիդներ): Տեղային ռիսկային գործոններից են ադենոիդիտը, հայմորիտը, ատամների կարիեսը:
Հիվանդության ախտորոշումը դրվում է անամնեզի (հաճախակի անգինաներ), օբյեկտիվ զննման և լրացուցիչ հետազոտությունների հիման վրա:
Քրոնիկ տոնզիլիտի տեսակները և ախտանշանները
Քրոնիկ տոնզիլիտը դասակարգվում է հասարակ (կոմպենսացված) և տոքսիկո-ալերգիկ (դեկոմպենսացված) ձևերի: Վերջինս իր հերթին բաժանվում է երկու տեսակի: Կոմպենսացված ձևի ժամանակ գերակշռում են բորբոքման տեղային ախտանշանները (այտուցվածություն, հիպերեմիա, թարախային խցաններ` լակունաներում): Դեկոմպենսացված ձևի առաջին տեսակի ժամանակ տեղային բորբոքման ախտանիշներին միանում են ընդհանուր տոքսիկո-ալերգիկ դրսևորումներ՝ հոգնածություն, ջերմության բարձրացում, հոդացավեր, ցավեր սրտի շրջանում` առանց ԷԿԳ-ում փոփոխությունների: Երկրորդ տեսակի ժամանակ թվարկված ախտանշաններին միանում են սրտի գործունեության ֆունկցիոնալ խանգարումներ, ռիթմի խանգարումներ՝ ԷՍԳ պատկերի փոփոխությամբ, միանում են ինֆեկցիոն արթրիտ, ռևմատիզմ և այլն:
Հիվանդության հնարավոր բարդությունները
Քրոնիկական տոնզիլիտի տեղային բարդություններից է պարատոնզիլյար աբսցեսը, իսկ ընդհանուր բարդություններից են միոկարդիտը, ռևմատիզմը, գլոմերուլոնեֆրիտը և այն:
Հիվանդությունն ազդում է նաև իմունային համակարգի վրա և նպաստում է մի շարք հիվանդությունների զարգացմանը՝ դերմատոմիոզիտ, սկլերոդերմիա, սիստեմային կարմիր գայլախտ, էկզեմա, փսորիազ, պերիֆերիկ նյարդերի ախտահարում (ռադիկուլիտ, պլեքսիտ):
Բուժական մոտեցումները
Քրոնիկ տոնզիլիտի բուժումն իրականացվում է կոնսերվատիվ և վիրաբուժական մեթոդներով: Կոնսերվատիվ բուժումը ներառում է դեղորայքային բուժում (հակաբիոտիկներ, հակահիստամինային դեղեր), ֆիզիոթերապևտիկ միջոցառումներ (ֆոնոֆորեզ, ՈՒՖՃ, լազեր, լակունաների լվացում և նշիկների մշակում` հակաբակտերիալ պատրաստուկներով ու հեղուկներով):
Վիրաբուժական մեթոդներից կիրառվում է տոնզիլէկտոմիան (նշիկների հեռացումը` թաղանթ-պատյաններով հանդերձ):
Կոնսերվատիվ բուժումը կիրառվում է քրոնիկ տոնզիլիտի կոմպենսացված ձևի և դեկոմպենսացված ձևի առաջին տեսակի բուժման համար: Դեկոմպենսացված ձևի երկրորդ տեսակի և բարդությունների առկայության դեպքում կիրառվում է վիրահատական բուժում:
Կոնսերվատիվ բուժումը հիմնականում ժամանակավոր է, և լավացումը վերջնական չէ. գանգատները և ախտանշանները շարունակվելու դեպքում առաջանում է վիրահատական միջամտության անհրաժեշտություն: